13. yüzyılın en büyük mühendisi Cezeri, evrensel bilim tarihinin muhteşem bir dehasıdır. Katkıları, icatları, bakış açısı ve mühendislik felsefesiyle unutulmaz bir bilim insanı olan Cezeri, elliden fazla makine ve cihaz için teknolojik tasarımlar yapmış ve bu makineleri yalnızca teorik olarak planlamakla kalmamış, aynı zamanda üretmiş ve çalıştırmıştır. Bilimsel ve pratik mirası, 21. yüzyıl dünyası için hala güncel ve ilgi çekicidir. Özellikle zaman kullanımı ve yönetimine odaklanan makineleriyle birçok Doğu ve Batı mekaniğine ilham kaynağı olmuştur.

Tam adı Bedi'z-Zaman Ebu'l-İzz ibn İsmail ibn el-Rezzaz el-Cezeri olan Cezeri, 1200 yılı civarında Artuklular döneminde Diyarbakır (Amid) bölgesinde yaşamış bir mühendistir. Artuklu Sarayı'nda 25 yıl (1181-1206) saray mühendisi olarak görev yapmış, Helenistik dönemde ve Hava Medeniyeti ile İslam Medeniyetinin İleri Dönemi'nde "Hiyel" adıyla bilinen geleneğin güçlü bir temsilcisi olmuştur. Günümüzde Cezeri, tüm Ortaçağ'ın en önemli mühendisi olarak kabul edilir. Kısaca Kitab-ül Hiyel olarak bilinen, asıl adı Kitabü'l-Mesah' beyn el-ilm ve El-'amel en-Nâfi' fi Testa'ti'l-Hiyel olan makinelerin önemli bir kısmı büyük hükümdar Nasireddin Mahmud'un (1200-1222) isteği üzerine toplatılmıştır. Kitabın tam adı "Bilgi ve Mekanik Biliminde Uygulama İlişkisi" olarak çevrilebilir. Kitabını 1206 yılında yazdığı bilinmekle birlikte Cezeri'nin ölüm ve doğum tarihleri hakkında kesin bir bilgiye sahip değiliz. Fırat ile Dicle arasında kalan bölgeye El-Cezire (Ada) dendiği için El-Cezeri lakabını kullanmıştır.